Objaśnienia archaicznych pojęć w tekście
2 Plebanówka, wieś nad Muraszką, ok. 6 km na północ od Szarogrodu.
3 Wzrąb - szkielet wznoszonego budynku, ściany bez dachu, zrąb
4 Trynkowanie - tynkowanie
5 Mensa - płyta z piaskowca lub marmuru, stanowiąca zasadniczą część ołtarza
6 Gradus - stopień
7 Cyborium - tu: tabernakulum
8 Baptisterium - chrzcielnica
9 Armarium - tu: szafa ścienna, w której przechowywano przedmioty kultu
10 Argentaria - przedmioty srebrne
11 Melchizedech - główna część monstrancji w postaci małej puszki kryształowej lub szklanej z metalowym półksiężycem wewnątrz, służącym do podtrzymywania hostii
12 Pacyfikał - relikwiarz w kształcie krzyża lub monstrancji, podawany wiernym do ucałowania
13 Sztychowany - tu: wyryty
14 Rokieta - komża o wąskich rękawach, noszona w Kościele rzymsko-katolickim przez wyższe
duchowieństwo
15 Sztuczka - tu: ogniwo łańcucha, naszyjnika, niewielki kawałek szlachetnego metalu
16 Zausznica - ozdoba zawieszana na załamaniu muszli usznej, w formie ozdobnego wisioru
17 Szych - przędza lniana lub bawełniana okręcana paseczkiem miedzianym posrebrzanym lub pozłacanym
18 Galon, galonek - wyrób pasamoniczy w formie gładko lub wzorzyście tkanej, rzadziej plecionej taśmy wykonanej z nitek jedwabnych, bawełnianych i metalowych
19 Manipularz - długa, zdobiona haftem taśma, lekko rozszerzona i zszyta na końcach; podczas czynności liturgicznych noszona na lewym przedramieniu
20 Burta (borta) - wzorzysta taśma o różnej szerokości, wąska tkanina lub jej płat, z wełny, jedwabiu, lnu. niekiedy z metalowymi zdobieniami
21 Drogetowy - z tkaniny wełnianej lub półwełnianej na jedwabnej osnowie, o powierzchni ze wzorem kostek lub kratek, uzyskanym dzięki tkaniu splotem rządkowym lub połączeniu splotów płóciennych z rypsami wielonitkowymi
22 Bagazja - w Polsce XVIII w. wzorzysta lub drukowana tkanina bawełniana, dość tania
23 Pasamon - wyrób włókienniczy: taśma, sznurek, plecionka różnej szerokości i grubości, najczęściej z
jedwabiu i metalowych nici, rzadziej z bawełny, lnu, włosia oraz wełny
24 Adamaszek - tkanina dwustronna, najczęściej jedwabna, zwykle jednobarwna, z błyszczącym wzorem
na matowym tle lub odwrotnie.
25 Kaparowy - kolor zgniłozielony
26 Kapa - szata liturgiczna w formie peleryny zapinanej pod szyją
27 Hałaj - tkanina jedwabna lub półjedwabna
28 Atłas - jednostronnie błyszcząca, gładka lub wzorzysta tkanina jedwabna lub półjedwabna, z lnianym albo bawełnianym wątkiem
29 Velum - kwadratowe nakrycie na kielich z pateną
30 Szagryn - lekka tkanina jedwabna o wypukłej fakturze naśladującej groszkowane skóry
31 Grodetur-gęsta tkanina jedwabna średniej grubości, barwna, czasem wzorzysta
32 Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna lub mieniąca
się
33 Bursa - od XVI w. sztywna, kwadratowa torebka, z jednej strony otwarta, służąca do przechowania
korporału
34 Palia - sztywna, kwadratowa przykrywka na kielich
35 Korporał - niewielka, kwadratowa chusta z białego, lnianego płótna, obramowana haftem, używana w
czasie konsekracji pod naczynia mszalne
36 Puryfikaterz - prostokątny kawałek białego płótna, złożony kilkakrotnie, używany do wycierania
kielicha podczas obrzędów liturgicznych
37 Humerał - lniana, prostokątna chusta, okrywająca ramiona i szyję
38 Aras, rasa - szorstka, lekka tkanina wełniana z gorszych gatunków przędzy czesankowej, tkana splotem
płóciennym, barwiona na żywe kolory
39 Antepedium - zasłona lub zakrycie podstawy ołtarza
40 Bret - klin, pas tkaniny
41 Mieniona - mieniąca się tkania
42 Lawaterz, lavabo - umywalnia kapłańska
43 Cyrkuł - narzędzie do sporządzania komunikantów
44 Scabellum - stołeczek, taboret
45 Rezurekcja - przedstawienie Chrystusa Zmartwychwstałego z chorągwią
46 Biegun - czop, wałek na którym coś się obraca
47 Kuna - 1) metalowy uchwyt na pochodnię; 2) obłąk żelazny do różnego użytku; 3) wygięty wrzeciądz. klamra do mocowania drzwi
48 Facjata - tu zapewne: środkowa, wysunięta część ściany frontowej
49 Zawiartką - zasuwa, zawora
50 Jasła - żłób albo drabinka, za które kładziono paszę dla bydła i koni
51 Potrójni poddani - odrabiający pańszczyznę trzema wołami
52 Parowi poddani - odrabiający pańszczyznę parą wołów
53 Sianożęć - łąka, z której trawę zbierano na siano
54 Szostakówka , wieś nad rzeką Muraszką, dopływem Murachwy, ok. 4 km na północ od
Szarogrodu.
55 Monaster pw. św. Onufrego, początkowo prawosławny, umieszczony we wsi Kalinówka (ok. 2 km na
zachód od Szarogrodu), następnie (po zniszczeniach II pół. XVII w.) odbudowany, w 1718 r.
przeniesiony do Szarogrodu i oddany bazylianom. W 1795 Katarzyna II przywróciła klasztor mnichom
prawosławnym.
56 Perepieżyńce, wieś nad Łozową, ok. 6 km na północny zachód od Plebanówki.
57 Luka, wieś nad bezimiennym dopływem Muraszki, ok. 8 km na północ od
Plebanówki.
58 Nasikówką, wieś nad Moszkatówką, ok. 4 km na północny wschód od Plebanówki.
59 Kotlina, kotlisko - tu: wydrążenie, w którym znajduje się kocioł
60 Stępa - przyrząd do otłukiwania i śrutowania ziarna zbóż
61 Bracha - wywar, gąszcz pozostały po odpędzeniu wódki albo piwa, służąca jako pasza dla trzody i
bydła
62 Prażnik - święto, odpust
63 Czetweryk - miara objętości zboża, równa 8 garncom, ok. 26, 5 litra
Zamknij okno